Kiran chavan

'सर्वगुणसंपन्न सर्वांगसुंदर व्यक्तिमत्त्व : आदरणीय गुरुवर्य इंद्रजीत देशमुख काकाजी.'                                          सांगली जिल्ह्यातील विटा शहराजवळच्या माहुली या छोट्याशा गावी श्री.दत्ताजीराव भाऊसाहेब देशमुख व सौ.विजयालक्ष्मी दत्ताजीराव देशमुख या पुण्यशील दाम्पत्याच्या पोटी आठ लेकरं जन्मली.म्हणतात ना..."शुद्ध बिजापोटी फळे रसाळ गोमटी." तशी ही लेकरं. आणि त्यातले रसाळ गोमटे शेंडेफळ म्हणजे परमपूज्य गुरुवर्य इंद्रजीत देशमुख (काकाजी) ऊर्फ वासुदेवानंद सरस्वती.काकाजींना तीन भाऊ व पाच बहिणी अशी एकूण आठ भावंडे. एकंदरीत मोठा परिवार.१९ ऑक्टोबर १९६५ रोजीचा काकाजींचा जन्म..आज सर्व आबालवृद्ध आदराने व मायेने त्यांना काकाजी म्हणून संबोधतात..आई विजयालक्ष्मी देशमुख जुनी अकरावी पास असलेल्या तर वडील श्री दत्ताजीराव भाऊसाहेब देशमुख १० वर्षे आमदार होते.मुंबईसह संयुक्त महाराष्ट्र व्हावा म्हणून प्रथम ज्या दोन आमदारांनी त्यावेळी राजीनामा दिला,त्यापैकी एक काकांजीचे वडील होते.काकाजींच्या वडिला...

'सागर गुरव म्हणजे  समाजसेवेला वाहून घेतलेलं एक जीवन...'                          भुदरगड तालुक्यातील कोळवण हे थोडं दुर्गमचं म्हणावं लागेल असं गांव...जेमतेम दोन हजाराच्या घरात असलेली लोकसंख्या...शेती हा प्रमुख तर त्याच्या जोडीला पशुपालन हा जोडव्यवसाय.. अशा या खेडेगावात...सागर गुरव यांचा अतिशय गरीब कुटुंबात जन्म झाला...आईवडील शेतमजूर...घरची फक्त पाच गुंठे जमीन...कुठे तरी मोलमजुरी केल्याशिवाय भागायचे नाही...हातावरचे पोट... आणि त्यात ही तीन मुले पोटाला...सागरजींना तीन भावंडे...थोरली बहीण...भाऊ मग सागरजी...बहीण लग्न होऊन सासरी गेली...भावाचे लग्न झाले...कालांतराने...त्यावेळी सागरजी दहावीला असतील... भावाने आपला वेगळा संसार थाटला...आपला सख्खा भाऊ आपल्यापासून दूर गेल्याची बोच त्यांच्या लहान मनाला लागली...घरचा कर्ता पुरुष म्हणून ज्या भावाने कुटूंबाची  जबाबदारी स्वीकारायची...तोच आपली जबाबदारी झटकून मोकळा झाला...पुढे आणखीन एक दोन वर्षाने सागरजींना असाच धक्का बसला...१२ वी ला असताना वडिलांचे डोळे गेले...दोन्हीं डोळ्यांनी ...

'नववर्षाचे एक कॅलेंडर घेऊन अंध प्रल्हादच्या संघर्षाला बळ देऊ शकता.'                                      वर्षाच्या सरतेशेवटी शहरातून,बाजारपेठेतुन अथवा एखाद्या गल्लीतून अंध व्यक्ती एका हातात काठी व दुसऱ्या आडव्या हातावर कॅलेंडरांची उळी घेऊन फिरत असताना आपल्याला दिसतात.आणि मग संवेदनशील माणसांची आपसूकच पावले त्यांच्याकडील कॅलेंडर विकत घेण्यासाठी वळतात.खरं तर अंध व्यक्तींचे असे कष्ट आणि मुळात त्यांच्याविषयी वाटणारी सहानुभूती यामुळे त्यांच्याकडील कॅलेंडरचा खप होतो ही एक जमेची बाजू आहे...                   प्रल्हाद दत्तू पाटील ही अशीच एक अंध तरुण व्यक्ती.अंदाजे चाळीसपर्यंत असणारे वय.पाचगांव येथे विरविनायक कॉलनीत महिला मंडळ गिरणीजवळ राहतात.जन्मतः अंधत्व असलेलं. रोज उगवणारा सूर्य त्यांच्या आयुष्यात अंधार घेऊन येतो.लहान असताना त्याांच्या वडिलांनी आई व या मुलाला सोडून दिले.आणि मग या तान्ह्या लेकराला उराशी कवटाळून आई माहेरी पाचगावमध्ये येऊन राहिली.आई म्हैशी ...

                                                            त्या तिन्हींसांजेला...                                                                                    ... ढळल्या सांजेबरोबर पापण्याही अलगद ढळतात.आणि त्या तिथल्या चाफ्याच्या सावलीत झाडाखाली.... कोमट किरणांत ढळलेली सांज खोलवर आठवत राहते.. तो मवाळ गोळा पुसट डोंगराच्या माथ्यावरून अस्ताला जाताना  कांही क्षणांपुरतीचं अस्तित्व लाभलेली ती उरली सुरली सोनेरी किरणं... सभोवार पसरलेली. शेजारच्या त्या हिरव्यागार गच्च झुडुपवेलींच्या महालातून माघारी वळणाऱ्या किरणांचे कवडसे लुप्त होताना अंधारलेलं ते एकटंदुकटं झुडूप...एका कोपऱ्यातलं भरजरी घनघोर वेळूच बन.त्या तिथे तळ्यातील नितळ...

                                                'महापूर.'                                            आभाळच फाटल्याल...वरच्या काळ्या ढगांच्या कप्प्यातन नुसता मुसंडा खाली गळत व्हता.पाऊस बेभान होऊन दंगा घालीता.आज चार दिस झालं धार तुटली नव्हती.रातंदिस नुसता पाऊस मोग्यान वतालता.गल्लीबोळातन,वगळातन वढयासारखं पाणी धुमाळीला पळत व्हतं.बाहेर नुसता त्याचा थयथयाट सुरू व्हता..घराबाहेर कुणीच पडत नव्हतं.घरं तर आकडून बसलेल्या म्हाताऱ्यासारखी एकाकडन गांगरून उभारल्याली.                               सखा नुसता बाहेरच्या सोप्यात हुंबऱ्यापतोर येरझाऱ्या मारत व्हता..तेज्या मनाची नुसती उलाघाल सुरू व्हती...सखाचा म्हातारा बा आडभीतीला टेकून घोगंडयावर थट्ट होऊन बसल्याला... सखा 'बा'ला बोलला... "बा सांजपतोर ...