Kiran chavan

'अंधारातल्या प्रगतीला प्रकाश देण्याचा समाजभानचा छोटासा प्रयत्न.' इवल्याशा झोपडीला  कुडामेडाचं दार गं. साचलाय अंधार  कुठून येईल उजेड गं.                         दोन वेळच्या भुकेला आवर घालण्यासाठी जिथं आटापिटा करावा लागतो तिथं अंधारल्या झोपडीत कुठून येणार प्रकाशाचा किरण...कशी उजळणार ती.अंधारातल्या दोन जिवांची ही कहाणी आहे मिणचे खुर्द ता भुदरगड येथील मायलेकींची. प्रगती परीट सध्या नववीत शिकते.वडिलांचं छत्र कधीचं हरवलेलं.आई आहे तिलाही अधूनमधून फिट येते.त्यातूनही ती माय रोजच्या भुकेची तडजोड करण्यासाठी उन्हातान्हात दुसऱ्यांच्या शेतात मोलमजुरीला जाते.घरात दिवाबत्तीची सोय नाही त्यामुळे दिवसा दारातून येणारा आणि रात्रीचा दिव्याच्या मिणमिणता उजेड एवढीच उजेडाची सोबत.आज दिव्याच्या मिणमिणत्या उजेडातच प्रगतीला आपला अभ्यास उरकून घ्यावा लागतो..                       आज एक सावित्रीची लेक अंधारात आपलं जीवन घडवू पाहतेय..'ज्ञानदीप लावू जगी' असं फक्त म्हणायचं आपण. पण शेजारच्या एका ज्ञान...

  'पांडुरंगा...' तूच पांडुरंगा निवारी हा काळ ।  राहिले न बळ अंगी आता  ।।  चित्त नाही चित्ती जीव जीवापाशी।  काय माझी स्थिती सांगू तुज  ।।  मुक्यापरी मन सोसतची जाय ।   किती हे सायास सहावे मी  ।।  सुखाचे कारणी दुःखाचा हा भोग ।   नाही उपभोग मज घ्यावयाचा ।।      सोसवेना आता दे गा तू आधार ।    टाकीतो मी भार तुजवरी  ।।  नको ऐसें जिणे देऊ मज देवा ।  नाही आता हेवा जीवनाचा  ।।  पुरे झाली आस नको आता वास ।  तुच माझा श्वास पांडुरंगा  ।।  काय उरे आता इथे माझेपण ।  देई मज ठाव तुजपाशी  ।।  

  'एक वेध परीट समाजाचा : भूतकाळापासून वर्तमानकाळपर्यंतचा.'                                            गावगाड्यातील बारा बलुतेदारांपैकी परीट हा एक महत्वाचा आणि प्रामाणिक असणारा मेहनती समाज.महाराष्ट्रात तो परीट तर इतर राज्यांत 'धोबी' या नावाने ओळखला जातो.२०११ च्या जनगणनेनुसार देशात परीट समाजाची लोकसंख्या ८,२२,००,००० इतकी आहे.संपूर्ण राज्यात तो कमी अधिक प्रमाणात विखुरला गेला आहे.या परीट समाजात मादीवाला,अगसार, पारित, रजक, एकली,चकली, राजाकुला,वेलूतदार,सेठी,मरेठीए अशा जाती-प्रजाती आहेत.संत गाडगेबाबांशी या समाजाचं जिव्हाळ्याचं नातं.आपल्या परंपरागत व्यवसायातून कित्येक वर्षे हा  समाज आपल्या गावच्या सेवेत रुजू आहे.अशा या परीट समाजाचा भूतकाळापासून आज वर्तमानकाळपर्यंत घेतलेला हा वेध..                                        आमच्या गावाच्या वरल्या आळीला एका कडन वसल्याली सताट घरं हाइत....