'बामणकीच्या मळीतली गोदा.'
कदमाचा बापू आला आसल गावासनं...आता चार दिस झालं की, किती वाट बघायची...? चार दिसामागं बापू लेकीकडं गेलता...त्यायळेला बापू म्हणालता ...आता मी येणार त्ये सरळ पा-सा दिसांनच.मग आज किती दिस झालं...बोटांवरचा हिशोब आज परतच्याला मांडला.. शेवटाला अंगठा दुमडला म्हंजी बक्कळ पाच दिस झालं...आला आसल बापू..? एक मन म्हणतंय आसल एक म्हणतंय नसल.पण आता न्हाई थार व्हइत...डोसक्यात राग घालून जायाची पाळी यील.न्हाई... खुळाचं व्हईनं मी..काय व्हईल ते व्हईल...आता थांबायचं न्हाई...बापूदा आला आगर नसलबी पर आपुन तिथं जाऊन धडकायचंच. त्याशिवाय आत्मा थंड व्हायचा न्हाई माझा...एक दिस कधी सोडून ऱ्हाता आलं न्हाई...चार दिस कसं काढलं आसतील ते माझं मला म्हाइत...डाव्या आंगाला सुमी बिनघोर निजल्याली...कवाची झोप लागल्याली तिला.आंगावरनं साप गेला तरी सूद गावणार न्हाई....झोप बाई झोप...हिजा आयला हिजा कारटखाऊ बाई...सकाळी उठल्या पासनं नुसती बोंबलत आसतीया माझ्या नावानं...मी बी आसू दे तिकडं म्हणून सोडून देतोय म्हणून..न्हाई तर..? .मरणाचं काम करतीया... हाताला थाराचं न्हाई तिच्या... मी ह्यो आसला.. न्हाई तरी ह्यो प्रपंचा चाललाय कुणाच्या जीवावर...? ती हाय म्हणून तर मी हाय.
भांगलणीचं पैसं मिळाल्यात कायसं आज.तवाच दिवळीतल्या जरबंदी डब्यात मगाशी मेजून ठेवत व्हती. कानावर गल्लीतल्या भजनाचा सबळ आवाज इत व्हता आता कुठं पंचपदी सुरू झाल्याली.तेवढंच देवाधर्माचं चार शबुद कानात शिरत व्हतं.तसंच उताणी पडल्या छातीवर हात जोडलं..'पांडुरंगा तुझं चार चांगलं शबुद कानावर पडल्यात...जसं आता ठरवलयचं तवा तिथं गेल्यावर आमचा बापुदा तेवढा गाठ पडू दे बाबा....आज बारादी न्हाई का धोंडूतात्याची. झोपत बारक्या पोराचा दात खात्याला आवाज यावा तसा वरच्या येळवाच्या जुन्या कोराटलेल्या वास्यातनं कीडा पोखरत्याला आवाज इत व्हता...आणि गोम्याच्या डोसक्यात कवाधरनं निराळाच किडा वळवळालता..डावा हात कोपरात दुमडून त्यानं उशाला घेतल्याला...रातीच्या काळोखात डोळं सताड उघडं... डोळ्याम्होरं तर सगळा आंधार गुडूप... कुठं तरी अंधारात उडी मारावी आणि पार तळाला जावावं तसा उरावर सगळा अंधारचं अंधार.अंधाऱ्या काळोख्यान डोळं पाक लिपल्यालं..डोळं मिटलं काय आणि उघडं काय सारखंच.
तरीबी कुठल्यातरी इचारानं गोम्या गापक्यान उठलाच...पायथ्याला भीतीकडं पाण्याच्या डेऱ्याची कट्टी व्हती...तसाच खाली खाली सराकला... जाग्याचा आदमास घित घित रांगतच दमान वरच्या आंगाला सरकू लागला...एकदम दमानं न्हाई तर मग सुमी उठली की धडगत न्हाई...दोन हात भुईला टेकवून ढोपरावर जरा जरा सरकत आला भांड्याच्या लाकडी निकारड्यापाशी...मागच्या भीतीत उजव्या बाजूला दिवळी व्हती..जिथं सुमीनं डब्यात पैसं ठेवलं हुतं... पाची बोटांनं हळूच डब्याचं टोपान उघडलं..हाताला पैशाची उळी गावली...तळाला सुट्ट पैसेबी व्हतं...आज्याबाद आवाज होऊ न देता वरच्या वर नोटांची उळी फकस्त अलगद उचलली.. मुठीत पैसं दाबून मुठ आवळली...टोपान लावून व्हता तसा डबा जग्याला ठेवला...परत खाली बसला बारक्या पोरागत रांगत रांगत...चोरट्या मांजरांगत पुढं पुढं सरकत दाराबशी आला...वर उठला.बेचक्यात आडवा टाकल्याला आडना दमान वर उचलून...उजव्या हाताची फळी मागं केली... मांजरांनं खिडकीच्या गजातनं आपलं आंग अलगद बाहीर काढावं तस मागच्या दारानं एकदासा गोम्या बाहेर आला..परत व्हतं तस दार मिटवून घेतलं आणि बाहेरनं साखळी लावली.परड्याआंगाला अंधार मावना चिमटीन चिमूटभरबी उजेड कुठं दिसना त्यात खालच्या गावंदरीला बांधावरच्या चिचवर घुबाड घुमायला लागल्यालं...त्ये कानांत घुं$$ घुं$$ आवाज करत म्हवाच्या माशा घुसव्यात तसं वाटत हुतं... ते भेसूर इवाळण एकट्यादुकट्या जीवाला घाबराघुबरा करून सोडत व्हतं...
गोम्या तसाच खायल्या आंगच्या चांदकीच्या भीतीला उजवा हात घासत घासत मुगळातनं गल्लीआंगाला जाय लागला...तसाच पुढं आला भीतीला सायकल टेकवल्याली हाताला गावली... तसंच तिला मागं ढकलत एकदासं सायकल घिवूनच गोम्या गल्लीला बाहेर पडला...धोंडूतात्याच्या घरासमोर तेवढा पिवळाधमक उजेड पडल्याला...न्हाई तरी बाकी सामसूम गल्ली अंधारात गुडूप झाल्याली.आता तर भजनाचा आवाज सपय कानांवर इत व्हता...टाळांचाखणखणाट,.दुमदुमणारा तबल्याचा ठोका,लव्हारचा इसनुमा पेटीवर अभंग गाईत व्हता..."क्षणोक्षणी हाची करावा विचार,नाशिवंत देह जाणार सकळ"....पण आम्हांस्नी कसला इचार नी फिचार...काय व्हायचं त्ये व्हवू दे आम्हीं त्याचं वाटवर जाणार..असा इचार करतच गोम्या आपला सायकल घेऊन त्या अंधाऱ्याखाईत वरती कडच्या वाटला लागला व्हता..गल्ली संपली...भजनाचा आवाज मागं पडला..दोन्हीं अंगानं चिकाचा घनदाट कूप सुरू झाला...त्या गचपणातन रातकिड्यांच्या किरकिरीला तुटवडाच न्हवता...कांन भरून पावलं हुतं..पुढ जरा धाकल्या घसव्याला गोम्यानं एकदासी सायकवर टांग टाकली...काळ्याभोर अंधारातनं रस्त्याचा आदमास घीत दमान पायातलं पॅडेल रेटू लागला...
अंधाराला कातरत गोम्याची सायकल पुढं पुढं सरकू लागली...एखाद्या दगडावरनं पुढचं चाक निस्टांयच...हेलपाटायला व्हायचं...मुठीतला ब्रेक आपसूकच आवळला जायचा गती कमी व्हायची...खाचखळगं...दगुडधोंडा आडवा आला तरी आता आंधळ्याची गत व्हती...अंधारात बाण मारावा तशी सायकल मारायची...पर एकच करायचं रस्त्याचा आदमास घित पुढं जायाचं..त्यात चीनवरचा पत्रा चीनला घासून 'खारखार' असा एकसारखा आवाज इत व्हता...काळ्याकुट्ट रातीच्या भयाण शांततेला चिरत गोम्या मजल दरमजल पुढं सरकत व्हता...गावापासनं बरंच अंतर मागं पडलं आता पुढं ती बामनकीची मळी..मळीच्या डाव्या कुशीला नदीनं घेतल्याला वळसा... रानावनातनं, शिवारातन माग काढत आल्याली नदी बामनकीच्या मळीला यायला उघडी दिसायची...हमस्स्त्याच्या खाली घसव्याला वीसेक पावलांवर तिचं अंतर...नदीच्या अलिकडचा काठ म्हंजी खरबुड उच सखल..नुसत्या काळ्या काळ्या कातळ खडाकाचा.कासवाच्या पाठकवचागत दिसत व्हता...पलीकडंच्या कडन तर हुंबराची,जांभळी,करंजीची झाडं, खसखशीच्या झाडांचं हिरडं,काट्याकुटची झाडूरं...दरडंकडला पाण्यात मुळकांड शिरल्याल्या करंजीच्या झाडांची हिरवीगार कमान नदीच्या पाण्यावर झुकल्याली.. वाऱ्याच्या झोताबरोबर खायच्या ढाळ्यांचं शेंडं पाण्याला शिवून वर यायचं. रानवैरण..घानेरीची घुसपं...हरेक नमुन्याची झुडपं...अशा दाटीवाटीनं पलीकडचा काठ नुसता मुजून गेलता...काठावर सरमधी येळवाचं बेट. रातध्याड त्येंची करकर...आडव्यातिडव्या काट्याकुट्याच्या त्या गचपणात दिवसाउजेडी सावळा अंधार असायचा...वरल्या आंगच्या त्या बेटाच्या बुडक्याजवळ त्यो मॉन ढव..कुणाची बिशात हाय तिकडं फिरकायची..त्या डमकातलं पाणी शांत शांत..तिथंन पुढं पुढं जाईल तसं चवताळल्यासारं खायल्या उतारीला जोमानं पळायचं...
डावं वळाण घेऊन गोम्या या बामणकीच्या मळीजवळ आला.रस्त्याच्या खायल्या बाजूनं पाण्याचा झुळझुळाट कानांवर पडत व्हता.तिथं तेवढा छातीत धुडधुडल्यासारं व्हईतं...त्या खायल्या बाजूला न बघता..तितन येगात पायातलं पॅडल फिरवत सायकल रेटली...आणि तेवढा पल्ला कसल्यातरी भ्यानं गोम्यानं पार केला...पुढं जाऊन एका रस्त्याच्या चढणीला धपापत्या उरानं निस्वास सोडला...'मळी तरी मागं सरली.आयला काय म्हणायचं हे...आसल्या अंधाऱ्या रातीला आपुन एकटं दुकटं बाहीर पडून आलू...खुळ लागलं आसल काय मला ?पुढचं मागचं कायचं दिसना...रात एवढी माजलीया छाती आतल्या आत दडपालिया...गप घरात निजलो आसतो तर लई बरं झालं आसतं...पर बघितलं नव्ह चार दिस झालं डोळ्याला डोळा लागतोय का ते...आज बापुदा आला आसल म्हणूनंच आलो नवं.आसू दे बापुदा गाठ पडला म्हणजे झालं.अशी मनाची समजी घालत गोम्या सायकल हाकत व्हता...झालं आता ह्यो पाटलाचा उसाचा फड तेवढा मागं टाकला की...हनमनकीच खडाक तितन काय मग जवळच बापुदाची ऱ्हावटी... जाधवाच्या शेतीकाठाचा रस्ता उभ्या चढतीच्या धाटणीचा...सायकलवरनं उतरून तिला ढकलत गोम्या ती दांडगा चढ चढू लागला.
पुढं सपय रस्त्याला परत गोम्यानं सायकलवर टांग टाकली...आणि सायकलला गती दिली...आता कुठंच उतरायचं न्हाई...सरळसोट हणमणकीचं खडाक..पाटलाच्या तोऱ्यागतचं पाटलाचा ऊसबी काठाला तोऱ्यात उभा व्हता...उजव्या बाजूनं मागं सरकत व्हता...त्येजा पुढं गेल्यावर एका डाव्या बगला हावळाचं जुनंपुराणं मोठं झाड...माळतलं मणी तुटून चौखूर इस्कटून पडावं तशी झाडाखाली वाळीखड हावळं पसरून पडल्याली.त्याच्या पुढं आडवा वडा पार करून गोम्या एकदासा माळाला आला...आदमासान रस्त्याच्या उजव्या काठान सायकल वळवून पडीवर घेतली...आणि त्या पडीवरनं सरळ खाली जाऊ लागला...त्या माळावर धाकल्या घसव्याच्या खायल्या टोकाला काठावर चिचंच तरण झाड व्हतं.तिथंच त्या चिचंच्या खोडाला सायकल टेकवली...आणि गोम्यानं पुढं व्हवून समोर नदार टाकली... एक तांबूस ठिपका नजरला पडला... आणि आनंदाच्या उकळ्या मनात फुटल्या...पक्की खात्री पटली बापुदा आलाय...आपल्या आगुदर मनानं तिथं धाव घेतली...झपापा पावलं त्या दिशेनं पडायला लागली...आता काय रोजचीच पायाबुडची वाट...सकाळ संध्याकाळ या वाटनं फेरी झडायची. आता डोळं झापुन जरी चाललं तरी पायासनी आपोआप माग गावल... एवढा खात्रीशीर आदमास..
पायाखालचं मातीहेंडं कुस्करत गोम्या चालला अगदी जोमानं..मनाला आनंदाचं उधाण आल्यालं.बक्कळ चार दिसांनी आज ही वाट तुडवत व्हता...काटं सावरीच्या तळाला वळसा घालून लमानकीच्या चिवळाटातन वर आला..दोघातिघा बापयांच बोलणं नीटच कानांवर इत व्हतं.. झालं आता बिनधोक.आता कुठला आडसर न्हाई...अगदी डोळ्यासमोर धा हातांवर बापूदाची शेतातली कुडामेडाची ऱ्हावटी...
"बापुदा.." लांबनच एक जोराची हाळी गोम्यानं ठोकली...तसं कंदिलाच्या उजेडात खोपी बाहेरच्या शेड्यात बसल्याली माणसं अंधारात नजर घुसवून बघायला लागली...डोळ्यासमोर सगळा अंधारच...बापुदा एकदम कावराबावरा होऊन गेला.
उजवा हात उपडी करून कपाळाला लावत बारीक डोळं करीत बापुदा जोराच्यानं बोलला.
"आरं कोण रं त्यो..?"
तसा अंधाराच्या कचाट्यातन निसटल्यागत पुढ्यात गोम्या हजरचं.कंदिलाच्या उजेडात त्याचं तोंडं सरळ रापलं आणि आवाक होऊन बापुदा बोलला..."आरं गोम्या तू..? आणि या येळला..?"
गोम्या खायच्या घोळक्यात बसत म्हणाला..
"बापुदा तुला पयल बघून लई झ्याक वाटलं बघ...किती दिस झालं...? जीव तळमळतोया माझा "
"तर तर लई बघितलाय... माझ्या वढीचा...दारूसाठी मेल्याला उठशील..चार दिस न्हाई तर कायली झाली आसल तुझ्या जीवाची.."
"बापुदा काय करू सगळं चीनभिन झालतं... काय सुदरना...राची झॉप न्हाई आणि दिवसाला सुमीच्या शिव्यांची घाई..."
"आरं पण एवढ्या रातीला यायला एवढी नड व्हती का..?"
"...मग तुला आता काय सांगालोय...त्यात आज येळचं चांगली म्हणायची...सुमी झोपल्याली बिनघोर...ती झोपायचीचं वाट बघूत व्हतो...ती कधी हातात पैसा टेकवतीया व्हय...ती झोपल्याली बघून बरोबर डल्ला मारला... आता एकदम चार दिसाची पिणार बघ..."
"आरं लेका उद्या आला आसतास तर काय बिघाडलं आसतं.. रात किती झालीया बघ आमचं काय गांव जवळ, घर जवळ."
शेजारी बसलेल्या तीन चार लोकांच्या पंगतीकडं बघत बापुदा पुढं बोलू लागला."..त्यात हे काय सुकाळीचं मला झोपू द्येत्यात.मी आलोय म्हटल्यावर मला गावातनं पुढं घालून गुत्त्यावर घेऊन आल्यात.."
"आसू दे की मग चांगलंचं झालं की...तान लागल्यावंच माणूस हीर खणतया नवं"
"लई शाना हाईस आरं तू परगावसनं यायचा...गोम्या आरं आजची रात ही भर आवसची ...भुताखेताची रात.."
"ये बापुदा कायबी बोलू नगस... आत गपगुमान पेलं भर बघू...इथं आम्हीच भुतं हाय..आमचा आत्मा पयला थंड कर मग बघू त्या भुतांचं..लागलाय मला शिकवायला.."
गोम्यानं पँटच्या चोरखिशात ठेवल्याली पैशाची उळी दोन बोटांच्या चिमटीतनं वर काढली...आणि तशीच बापुदाच्या हातात ठेवली...
"बापुदा हे घे..आज रोख...आज रोखीनं मनासारखी पिणार बघ..तिजायला मला पैसं दित न्हाई काय...? कशी हातचलाखी केली...मागचीबी उदारी घे चुकती करून..सारखं पिताना टोमनं दित आसतोस"...
"लेका बायकोचं पैसं धापुन तिलाच आन वर शिवा देतोयास व्हय.." बापुदानं पैसं हातात घित आडवी मान हालीवली... उठून आतल्या आंगाला गेला.येताना रमरमीत दोन गेळं भरून घेऊन बाहीर आला.
कधी एकदा व्हटाला भरला पेला लावतोय आसं गोम्याला झालतं.
बापुदानं मापाच्या पेल्यात काठोकाठ दारू वतली आणि पेला गोम्यापुढं केला...बाजूच्या मंडळींची आता भागली व्हती..ती उठून जायच्या तयारीला लागल्याली..पण कवाधरनं ती वर उठायचीचं तयारी करीत व्हते...
इकडं गोम्या हावराटासारा एकेल पेला ओठांआड करत व्हता...
"गोम्या बास कर आता.निघ बघू मध्यान रात व्हयाला आली.."
डोळ्यावर तवंग आल्याला अंगात धुंदी माजल्याली... जीभ जड झाल्यागत शब्दाला तान दित गोम्या बोलू लागला.
"बापुदा...आसं काय करतोस...वत आजून वत... वतत ऱ्हा नुसता...."
आता ह्येला काय करावं...ह्ये उठल्याशिवाय तरी आपण कसं उठायचं..बापुदाला कोडं पडलं.
"आरं आरं गोम्या एकदम पिऊन काय मरायचं हाय व्हय रं... थोडी उद्या पी उठ उठ बघू आता..
आज आवसची रात हाय...जातावक्ती बामनकीच्या मळीची जागा चांगली न्हाई...माहिती हाय नवं...आवर बघू लगबगीनं घर जवळ कर.."
"ये बापुदा काय बी सांगू नगस ,मला भ्या घालतोस व्हय...आरं मी वाघ हाय वाघ भितो काय..कोण समजलास तू मला.."
"व्हय व्हय तू वाघच हाईस पर आता उठ तुला हात जोडतो...रात लई झालीया..."
कसतरी करून बापुदानं गोम्याला उठीवलं कामटांचं दार वडून घेतलं साकळी हुकात आडीकली आणि कुलूप घालणार ते कंच्या तरी इचारात त्यानं मागं बघित गोम्याला म्हणाला..." गोम्या... काय पडतोस रं इथं. एवढ्या रातीला कसां जाणार तू..."
..."न्हाई...न्हाई...बापुदा...सुमीचा डोळा चुकवून आलोय...इथंच थांबलो तर ती कैदासीन सकाळच्याला घरात घ्यायची न्हाय.."
"..मग जा तर लवकर जा.पयला..आधीमधी कुठं थांबू नगस आणि व्हय बामनकीची मळी तेवढी झाटदिश्यान गाठून म्होरं व्हो..म्हंजी मग घोर न्हाई.." बोलताना गोम्याची जीभ वळत व्हती.
"आगा सोड की गा...कशाला काळजी करतुयास...तू लाग तुझ्या वाटला मी लागतो माझ्या वाटला."
पाठमोरी व्हवून बोलतच गोम्या आपल्या वाटला आणि बापुदा आपल्या वाटला लागला. बापुदाचा पल्ला काय लांबचा नव्हता...वाटनं जाता वक्ती उगाच काय तरी मनात वाईटसाईट यालतं... आज तर भर आवसची रात...आपोआपच ती बामनकीची मळी बापुदाच्या नजरला यायला लागली. पार मनाच्या तळाची गोष्ट आपोआप वरती येऊ लागली.किती वरसं झाली त्या गोष्टीला. किती न्हानगा व्हतो त्यायेळला जरा कुठं कळत व्हतं....आमच्या गावातली गोदाक्का..चार खेड्यात आसली बाई नसलं.दिसायला लई सुदंर बाई... लगीन झालं. आणि लग्नाच्या दुसऱ्या वर्षीचं ती घटना घडली.त्यो दिवस आवसचा.. भर दुपारच्याला ती एकटीदुकटीचं तरणीताठी बाई नदीला बामनकीच्या मळीला गेली.आणि काय कसं कुणास ठाऊक तिथल्या त्या खॉल मॉन ढवात बुडाली...तिसऱ्या दिशी मडं पाण्यावर तरंगायला लागलं ...ज्या ढवात तिचा जीव गेला तिथंच दुसऱ्या वर्षी पाण्यातली म्हस त्या ढवात जिती वडून नेली..तिजा आजुनबी जीव तिथं घुटमळतोय म्हणत्यात...आवसच्या रातीला बाईमाणसाचा किचाळत्याला आवाज बामनकीच्या मळीला घुमतोय..म्हणून कोण जातंय व्हय आवसला तिकडं..'पण आज गोम्याचं जाईत व्हता...अलीकडच्या पोरास्नी यातलं काय ठाव हाय.कुणाचं ऐकायचं न्हाई काय न्हाई.कुठंबी हुमदांडगापणा करत्यात....कसं व्हायचं या गोम्याचं इचार करत बापुदा घरात कधी पोचला तेजत्येलाच कळलं न्हाई.
इकडं परतीची वाट कातरत शेतवडीतनं, सड्या बांधावरनं हेलपाटत गोम्यापुढं सरकू लागला...खायल्या बाजूवर करंजीचं एक मोठं झाड व्हतं.तेज्या वरच्या झावळ्या खाली लोंबत व्हत्या... हाताला गावणाऱ्या त्या तेलकट पानांच्या झावळ्यास्नी मुठीत धरून गोम्या घटकाभर तिथंच थांबला...दारू चांगलीच अंगात भिनली व्हती...वगळाच्या काठानं वाढलेल्या लिंगडीच्या थोरल्या घुसपात... रात किड्यांचा नुसता दंगायोट चालला हुता...रात बरीच झाल्याली पण आता त्यो एकटा कुठं व्हता.सोबत तीबी व्हतीच की,अंगात शिरल्याली...गोम्या तंद्रीत बिनघोर पावलं टाकू लागला...चिचच्या झाडाची वळख गावली...खोडाला टेकवल्याली सायकल घेतली..आता तिला सोबत घेऊन पुढची वाट धरायची...हनमणकीचं खडाक रस्त्याला लागूनच.त्या खडकावरनं रस्त्यावर आला..घसवा व्हता..आता सायकलवर बसायला हरकत नव्हती...डावा पाय एका पॅडेलवर ठेवून कशी तरी पलिकडं ढेंग टाकली सायकल एकदम भेलकांडत शेजारच्या कुपात जाता जाता वाचली..पुन्हा तिनं बरोबर रस्ता धरला आणि एकदासी कशीबशी सायकलसवारी सुरू झाली..एखादा साप वळवळत पुढं जावावा तसं समोरचं चाक एकदा डावीकडं एकदा उजवीकडं वळत व्हतं...रस्ता सपय खरं अंधारानं मुजल्याला.डाव्या अंगानं पाटलाचा ऊस मागं पडला...आणि जाधवाच्या शेताकाठची थोरली घसरण लागली...
आता सायकलंच काम.आपुन फक्त बसायचं मुठीतला बीरेक धरून...सायकल तिचं काम ती करालती..गोम्यान मुठीतला बीरेक आर्धा आवळून धरल्याला तरी त्या घसारतीला तिला जोरात पळू वाटालतं...दगडधोंडा-खाचगळगा माहिती नाही दणादण आपटत तशीच जोमात आली.पुढं मुर्ग्याला यायला तिला दम लागला..तसं गोम्यान हलक्या पायानं पॅडल रेटलं आणि बरोबर मुरगा सपायला बामनकीची मळी लागली...आणि अंधारात बिनधोक फिरणाऱ्या चाकास्नी गोम्यानं एकदम गाचकन बीरेक लावला तशी जाग्याला सायकल थांबली. सायकलवरून एक पाय खाली टेकवून पुढं बघू लागला.एवढ्या काळ्याधोक अंधारात समोर साऊट कसला.? परत परत पापण्या मिचकून बघितल्या...काय तरी नजरला पांढरधोट दिसालतं एवढं खरं.बघून खिणभर श्वास रोखला.. छातीत एकदम लुकलुकाय लागलं..सगळा जीवचं डोळ्यात जमा झाला...त्या नीसुर रातीला मंद वाऱ्याच्या झुळकेचा सुंकार कानात भरत व्हता...काय करावं..?.पुढं पाऊल टाकावं की नगो....नक्कीच काय तरी भानगड हाय...पांढरंधोट काय तरी नजरला झळमालतं एवढं खरं...पण मी भितोय काय.?..आसा वाघ पुढ्यात आला तरी फाडून ठेवीन...असा ताव दारूमुळं गोम्याच्या अंगात रसरसुन भरल्याला...
त्या तावातावातच गोम्या पुढं झाला....बघतोय तर काय...बाई..बघून मन चराकलच..टाळा कोरडा पडला...'आता रं हेज्या भन...या रातीला समोर बाई... पुढं जायाचं काय मागं जायाचं उमजना.तिथंच उभा राहून निरीखलं...ती पाठमोरी व्हवून उभा व्हती....
भरजरी साडी नेसल्याली.. पुनवच टिपूर चांदणं फकस्त तिच्या अंगावर पडावं तसं तिच्या अंगावरचा पांढरा उजेड डोळ्याला फेकच दिसालता... पाठीवर मुरत्या काळ्याभोर झिंजोळ्या कंबरपतोर लोंबालत्या...नाजूक साजूक बांध्याचं ते पाठमोरी रुपडंच एवढं गॉड दिसालता मग मुखडा कसा आसल...? गोम्याला भानचं उरलं नव्हतं.. एका जाग्याला ढिम्म उभी ती लावण्यवती.तंवर डाव्या बाजूनं हळुवार तिनं वळण घेतलं..आणि...आणि गोल घडीच गोरंगुमटं मुखकमल नजरेस पडलं..देखणं आरस्पानी सौंदर्य. काळ्याभोर केसांची पिरंगळलेली बट दोन्हीं गालांवर घरंगळलेली..साजरी दिसत व्हती. गोऱ्यागुमट्या गोंदल्या कपाळावर सवासनीच वाण..कोरल्या भुवयांच्या काठाळी खाली नाजूक पापण्यांच्या पाकळीत पाणीदार नितळ काळंभोर टपोरं डोळं...देखणेपणा उठावदार करणारी नाजूक नाकेली.मऊशार गुलाबी दुमडलेली ओठाळी...
नितळकाच पाण्यासारखी ती नितळ कांती.बघून नजर भुलावी...समाधी लागावी...ऐन रातीला कोण अवतरली म्हणायची ही. तिच्याकडं एकटक बघून गोम्या पाकच खुळा झाला..?त्येला काळावेळाचं भानच राहील न्हाई. गोम्या पुरता भुलला..मागं सरत्याला एकेक पाऊल पुढं आपसूकच सरकू लागला...
"कवाधरनं वाट बघतीया नवं तुमची..." तिच्या गोड गळ्यांतनं गुळासारखं गुळमाट शबुद बाहीर पडलं..
तसा गोम्या आवाकंच झाला..
"ऑ$$माझी आणि वाट.?.."
त्या मधाळ नाजूक बोलण्यानं गोम्या पुरता घायाळ झाला.'आयला लगीन झाल्यापासनं सुमी कधी अशी गॉड बोलली न्हाई आणि ही बया म्हणतीया 'वाट बघातूया नवं मी तुमची' नवलच म्हणायचं...
एकेक पाय टाकीत ती गोम्याच्या दिशेनं पुढं सरकू लागली.
भरजरी साडीच्या खालच्या घोळातन खालचं पाय सबळ दिसत नव्हतं...पण नाजूकशी किणकिण पायतळाला होत होती.
गोम्यानं आवंढा गिळला...नकळत त्यो मागं सराकला...'आता रं... ही तर बया जवळ जवळ यायलिया.'
ती पुढं पुढं आणि ह्यो मागं मागं...दोघांच्यात तिसरी सायकल. तिची चाकं उलटी फिरत व्हती...
"आवं आसं मागं मागं कुठं सरकालाईसा...?"
ती जवळजवळ गोम्याच्या पुढ्यातच गेली....
"मी तुम्हांलाचं न्यायला आलोय नवं"
आणि एकदम तिनं आपला हात गोम्याच्या हातावर ठेवला...गोम्या डोळं बंद करून जाग्याला किचाळलाच...तसा तिनं डावा हात त्याच्या वठावर अलगद ठेवला...मऊ मऊ गरगरीत गार असल्यालं हात आंगाला लागलं...आणि गोम्या मंतारल्यासारखा जागच्या जागला खिळला...काय बोलायचं काय करायचं कायच सुदरना...
मऊशार उजव्या हातानं तिनं गोम्याचा डावा हात गच्च पकडला....आणि जवळ खेचलं..गोम्याला तो स्पर्श हवाहवासा वाटला..
"चला"
"पर कुठं जायाचं..?" गोम्या जीभ आडवी घालत बोलला..नशा दाबून अंगात भरल्याली.
"तुम्हीं चला तर खरं माझ्यामागोमाग.."
गोम्याच्या हातातन सायकल गळून खाली पडली.आता त्येज त्येलाच दरकार ऱ्हायला नव्हता..आगुदरच दारूची आणि आता बाईची नशा त्याला चढली व्हती...ती पुढं आणि ह्यो मागणं चालली...पर कुठं..? ती भयाण रात...तशीच ती बामणकीची मळी.. रस्त्याच्या डाव्या बाजूला खायल्या घसव्याला नदीची झुळझुळ...बेटांच्या गचपणातली भेसूर करकर...एरव्ही मॉन ढवाच शांत असणारं पाणी या काठासनं त्या काठाला डचमाळालतं..वाऱ्याचा मंद सुंकार... आणि ही जोडी आपली मंद गतीनं पुढं पुढं चालली..रस्त्याच्या खाली उतारली त्ये सरळ नदीच्या बाजूला...गोम्या आपल्या तंद्रीत टाकतोय आपली पावलं तिच्या मागून... आपण कुठं जातोय..?कुणा संग जातोय...? कायच ठावं न्हाई....बाईन गोम्याचा हात गच्च धरलेला...दारूच्या नशेत हुल झालेला गोम्या तिच्या संगतीनं चाललेला....नदीकाठ लागला..कातळ काळा खडाक पायाबुडी लागला...थोडीशी जाणीव गोम्याला झाली..." आंग ये ये बया...नेमकं जायाचं तरी कुठं...कुठं न्यालीस मला त्ये तरी सांग बये.." दारूच्या नशेत तेवढी तरी बोलायची शानपती गोम्याला गावली म्हणायची..."आवं रावसाब इथंच ऱ्हाते नवं का मी..किती वरसापासन."
"इथं या आसल्या जाग्याला..?"
"आंग बये तुझं घर कुठाय..? तू मला नेतीस कुठं..? मला कायबी कळना बघ." भोळाभाबडा गोम्या बारक्या पोरानं प्रश्न करावा तसं इचारत व्हता.
गोम्या आसं बोलायला ती बया पाण्यात उतारली आणि एकदम बोलली...
"ते बघा तिथं वयल्या आंगच्या मॉन ढवात हाय माझं घर.." गोम्याचा पयला पाऊल पाण्यात पडायला आणि मॉन ढवात..एवढंचं शबुद ऐकायला एकंच गाठ.झार झार झार...अंगातली दारू उतारली... टकामका तिच्याकडं बघायला लागला...आता तिनं खरं रूप दावलं.बटबटीत डोळ्यातली बुबळांची निशाणीचं गायब झाल्यालं ते निव्वळ पांढुरकं डोळं... भ्यायजोगतं..
".कोण कोण तु..सोड सोड मला..."
"मी व्हय गोदा..म्हाईती न्हाई व्हय..."
कानावर इस्वासचं बसना...दरदरून आंगाला घाम सुटला घसा कोरडा पडला...गोम्याची पुरती घाबरगुंडी उडाली...
"ये ये बये सोड सोड मला...." गोम्यानं हात झिडकारला...
"आता न्हाई मी सोडायची...मी तुम्हाला घिऊन जायला आले नवं."तीन गच्च हात पकडल्याला...नजरंचा बाण गोम्याकडं रोखून ती हासत व्हती.
आता तिच्या आवताराकडं बघून गोम्याला जीव गेल्यागत झालं हुतं.गोम्यानं डाव्या हातानं एक खचून बोंब मारली...ती बोंब त्या नदीकाठाला घुमत राहिली..सगळ्या रानशिवारी पसरली... पण कोण व्हतं तिथं..गोम्या आणि ती गोदा..गोदा नव्ह तिचं भूत...नदीच्या कंबरएवढ्या पाण्यात झटापट सुरू झाली...जिवाच्या अंकातांनं ओरडून बोंबलून सुटायसाठी गोम्या धडपडाय लागला...हातपाय झिंजडाय लागला..गटांगळ्या खायाय लागला...पण काय आणि कसं जीवाची दोरी घट्ट व्हती म्हणायची.. तिच्या हातातनं जो का हात निसाटला तशी एका दणक्यात गोम्यानं नदीच्या बाहेर काठावर उडी मारली...तशाच पायगतीन म्होरं धावला...मागनं ती बया आरडत व्हती
"थांब जातोस कुठं मला सोडून..?"
कुत्रं मागं लागल्यागत हेलपाटत त्या काळ्याकुट्ट अंधारातनं कसतरी रस्त्याला आला. नशीब म्हणायचं पायालालगतच सायकल लागली...कशीतरी ती उचलली सरळ करून ढँग टाकली.गरारा पॅडल फिरवीत गोम्या जीवतोडून रस्ता कापू लागला...पार पार फटफजिती झाली व्हती...अंगावरची धडूती सगळी भिजली व्हती...कापरा भरल्यालं आंग नुसतं थडथडालतं..निम्मा पाण्यानं निम्मा घामानं आंग डबडबून गेलतं...आजूनबी गोदा मागं हायच आस वाटत हुतं... "जातोस कुठं आलो थांब..".हे तिचं शबुद आजुनबी त्येजा मागं लागलं हुतं...दगडाधोंड्यारनं टणाटण उड्या मारत सायकल अंधारातनं जोराची पळत हुती..
पुढची वाट कशी तोडली आसल त्येज त्येला माहिती...सगळा शिवार मागं पडला नी गावची येस सुरू झाली...तरी गोम्या धापा टाकत वडून ताणून सायकल मारतच व्हता...आला आला गल्लीत आला...घरासमोर आला आणि एकदम रापदिश्यांनं घरासमुर आदळला...जोराचा आवाज झाला.नुकतंच भजन सपवून माणसं घरला निघाल्याली...आवाज कसला म्हणून ती आवाजाच्या दिशेनं धावली..तर गोम्या घरासमुर पडुन आरडालता..उभ्या अंगानं लाट लाट कापालता.धपापत्या छातीनं बोलालता.."आली आली गोदा आली वाचवा वाचवा मला.." ह्यो आवाज ऐकून सुमी पण एकदम दार उघडून बाहीर आली...माणसं भोवतीभोर येरगाटली..."आरं गोम्या काय झालं रं आसं आरडायला.?"
"भूत...भुत... गोदाचं भुत.." त्या तंद्रीतएवढंच गोम्या बरळालता..
सुमी बाहेर आली तशी काय तरी येवजून लगीच घरात गेली..आणि दाण दाण पाय आपटतचं बाहेर आली..टोपणासकट रिकामा डबा गोम्याच्या आंगावर भिरकावला..आणि तोंडाचा पट्टा सुरू केला.
"बघा बघा चोराच्या उलट्या बोंबा बघा...आज भांगलणीचं पैसं आणून ठेवल्यालं पाक उडाप केलं..सत्यानास केला सगळ्या पैशाचा .आणि वर दारू पिऊन ही कशी मस्ती चाललीया..."
"आरं काय झालं गोम्या...कुठंन आलाइस एवढा घाम्यावून...?" सखुआज्जानं पुसलं.
" वरतीकडनं आलो...आन बामनकीच्या मळीला..." बोलायचं मधीच थांबला आणि.. "गोदा..गोदा...गोदाचं भुत..गोदाचं भुत.." म्हणून बरळायला लागला.पुढचं बोलायचं त्येला कायच समजना.
जे समजायचं त्ये सखुआज्जानंचं समजलं.आज आवसची रात...सुमीला ते कसं उमगणार...?
"पोरी पुरतं भ्यालंय त्ये त्येला घरात नेजा.."
सुमीला काय कळणार गोम्याची दैना...तिच्या डोक्यात तिडीकच भरल्याली गोम्याची.
"मामासाब आंगमस्ती हाय ती ...दारू जरा कमी प्यायची व्हती....प्यायची ते प्यायची आणि वर हे आसं ढवाऑग करायचं"..
"पोरी आसू दे पयलं त्येला घरात घिऊन जा बघू.." आसं म्हणून सखुआज्जानं सुमीला जरा दटावलंच..आणि सखुआज्जा कसल्यातरी इचारात आपली वाट तुडवायला लागला.सोबतीची माणसंबी आपापल्या घराच्या वाटला लागली.
गोम्या गोदाच्या तावडीतनं सुटला खरं आता सुमीच्या कचाट्यात सापडला व्हता .एकयेळ ती परवाडली पर ही नको अशी गत झालती..कुठंन अवदसा सुचली...आता गोम्याचं काय खरं नव्हतं....सुमीनं गोम्याच्या रट्याला धरलं आणि टरारा वडतचं घरात नेलं..तरीबी गोम्याला वाटतंच हुतं...सुमी न्हाई गोदाचं वडत आपल्याला घरात न्यायलीया...आजूनबी आंग लाट लाट कापालतं.सुमीला त्येज कायच वाटत नव्हतं धाडकन तिनं दार लावून घेतलं.
(या कथेचा मनोरंजन हा फक्त उद्देश असून अंधश्रद्धा पसरवण्याचा कोणताही हेतू नाही अथवा वास्तवाशी याचा काहीही संबंध नाही.)
-किरण चव्हाण.
.jpeg)
